Sarman Cinsi Tekir Cinsi Cins Cins Sorulara Bilimsel Yanıtlar :)

3. Sadece tek bir çeşit tekir vardır

Hayır, sadece tek bir çeşit değil birçok farklı tekir çeşidi vardır.

Herhangi bir ırka dair klişelere uymayan kedilere "tekir" - "melez" denmesi oldukça yaygındır. Bunun neden yanlış olduğunu dördüncü başlığın altında açıklayacağız; ama öncelikle tek bir çeşit tekir kedi olmadığını bilmelisiniz. Tekir, farklı birçok renkle ortaya çıkan desen çeşitliliğini tanımlayan bir terimdir.

Araştırmacılar tekir desenlerinden sorumlu olan geni saptamışlardır: Taqpep (Transmembrane aminopeptidase Q). Bir diğer gen Edn3 (Endothelin3) ise rengi ve tekir desenlerinin koyuluğunu düzenlemektedir (1).
Doğal kedi popülasyonlarında dört farklı desen gözlemlenebilir: Uskumru (mackerel), lekeli (blotched), benekli (spotted) ve alaca (ticked) (4, 6).

Tekir desenleri, farklı birçok renkle birleşebilir:

İkinci başlıkta anlatıldığı gibi sarman kediler tekirdir ve ayrıca bazı dişi karışık desenli (tortoiseshell veya calico) kediler de tekirdir:

Dilüsyon (seyreltme) geniyle birleştiğinde gri tekir desenleri elde ederiz:

Gümüş rengi, tekire daha açık tonlarda renk verir:

Beyaz tekirler: Beyaz nokta geni (white spotting), beyaz rengi oluşturur. Bu örnekte; beyaz renk, tekir deseni üzerinde baskındır. Dolayısıyla bu kediler hem beyaz hem de tekir sayılırlar:

Biz sadece tekir desen ve renk kombinasyonlarından birkaç örnek verdik, fakat daha da fazlası var. Gördüğümüz üzere sadece tek bir çeşit değil birçok farklı tekir çeşidi var.

4. Tekir kediler, Avrupa ve Afrika yaban kedilerinin bir karışımıdır

Hayır, kürk desenleri ve renkleri her ne olursa olsun, tüm evcil kedilerin soyu tek bir türden gelir: Felis silvestris lybica, yani Yakın Doğu yaban kedisi (8,9).

Herhangi bir renk ve desendeki kedi, içerinde Avrupa yaban kedisinin de bulunduğu yaban kedi türlerinden biriyle melezleştirilebilirken tekir kedilerin, Avrupa yaban kedileriyle (Felis silvestris silvestris) hiçbir özel bağlantısı yoktur.

Tek bir cümlede özetlemek gerekirse: Tekir sadece bir kürk desenidir, bir ırk ya da ırkların karışımı değildir.
6. Tekir kediler daha iyi bir bağışıklık sistemine sahiptir

Hayır, bağışıklık sistemine olumlu veya olumsuz bir etkisi yoktur.

Bu, tekir kedilerin melez olduğu iddiasından ortaya çıkmıştır. "Melez dinçliği"(bilimsel adı: heterosis (16)) sayesinde, tekir kediler daha sağlıklı olmalıdır. Bu inanış yanlıştır.

Kedi popülasyonlarında hastalıklara karşı direnç, yüksek oranda genetik çeşitliliğe bağlıdır ve bu durum nesiller boyu sürecek mutasyon ve adaptasyona gerek duyar.

Hatta tekir kediler melez olsaydı, bu tekirler daha sağlıksız olabilirdi. Çünkü kedi ırkları doğuştan birçok zararlı çekinik mutasyona sahip olabilir ve bu mutasyonları taşıyabilirler (17).

Tekir desenlerine sahip bir kedi, diğer renklere sahip herhangi bir kediden daha sağlıklı ya da hastalıklara karşı daha dirençli değildir. Tekir geni, kedilerin bağışıklık sistemi üzerinde güçlendirici bir etkiye sahip değildir.

7. Tekirler değişken mizaçlara sahip; sevecen, kibar ve hiperaktif kedilerdir

Hayır, kürk rengiyle kedilerin davranışları arasında hiçbir bağlantı yoktur.

Sadece tekir kediler mi değişik mizaçlara sahiptir? Farklı kürk renklerine sahip diğer tüm kediler tahmin edilebilir huylara mı sahiptir? Kahverengi saçlı tüm insanlar benzer davranışlar mı sergiler? Tabii ki bunun hiçbir mantığı yoktur. Tıpkı insanlar gibi, her kedi eşsizdir. Sahip oldukları renk ve desen her ne olursa olsun, huy ve karakter özellikleri kediden kediye geniş çeşitlilik gösterebilir.

Kedinin tekir olması, yatmayı seveceği ya da enerjik ve oyun sever olacağı anlamına gelmez. Tekir desenli bir kedi belki de berbat bir ev arkadaşı da olabilir. Hatta oyuncaklarıyla oynamak yerine tüm gün koltukta yatmayı tercih ederek yaşayan en tembel kedi bile olabilir.

Kedinin kişiliği ve karakteri; genleriyle, çevreyle ve insanlarla olan deneyimleriyle şekillenir. Kürk rengiyle kedilerin davranışları arasında hiçbir bağlantı yoktur.

8. Tekir kediler özel bakıma ve mamalara ihtiyaç duyar

Hayır. Tekir kediler, tıpkı diğer kediler kadar bakıma, iyi beslenmeye ve ilgiye ihtiyaç duyarlar. Sadece tekir oldukları için özel ihtiyaçları yoktur! Kedilerin ırklarına ve kürklerinin renklerine göre besin tavsiyelerinde bulunan insanlardan uzak durun.

9. Nereden gelirlerse gelsinler, tüm tekir kediler aynıdır

Hayır. Dünya üzerindeki kediler benzer fenotip özellikleri gösterir, zira kürk renkleri ve desenleri aynı genler tarafından belirlenir.

Yapılan çalışmalara göre; genotip özellikleri göz önünde bulundurulduğunda, farklı coğrafi bölgelerdeki kediler sadece ırklarla alakasız olmakla kalmayıp ayrıca birbirlerinden de farklılardır (12,13,14).

Fenotiplerin, yani kedilerin dış görünüşlerinin aksine, genotipler oldukça karmaşıktır. Genotip, tüm genlerin toplamı, bireyin genetik yapısıdır.

Genotipleri fenotipler gibi görünür değildir; fakat farklı bölgelerdeki kedileri karşılaştırmak istediğinizde çok şey ifade eder. Anadolu'daki bir tekir ile Kore'deki bir tekir aynı değildir. Bu daha çok İtalyanlar ile Japonlar arasında hiçbir farkın olmadığını söylemek gibidir: Her ikisi de genetik olarak farklı popülasyonlara aittir (burada farklı ırklardan bahsetmiyoruz). Yani, insanlarla karşılaştırıldıklarında kediler, daha izole ve birbirlerinden daha farklıdır (12). Bir kedinin hangi renge ya da nasıl bir desene sahip olduğunun hiçbir önemi yoktur: Daha çok kedinin nereden geldiğiyle ilgilenmeliyiz. Anadolu'daki kediler genetik olarak benzerdir, bu yüzden tekir olsalar da olmasalar da onlar bir topluluktur (13).

Son bir not:

Tekir kedileri, diğer kürk çeşitlerine sahip kedilerden farklı sayarız. Tüm bu sözde "farklılıklar", internette dolaşan, eğlence için ortaya atılmış varsayımlar ve sığ inanışlardan farklı değildir. Bunların bilimsel olmadığını söylemeye gerek bile yok.

"Tekir kedi nedir?" gibi bir soru ilk bakışta basit görünebilir; fakat cevap tahmin edilenden daha karmaşıktır. Öğrendiğimiz üzere, kolay cevaplar çoğu zaman yanlış cevaplardır. Bilim, çevremizdeki dünyayı açıklamamıza yardım eder. Ayrıca bizlere tekir kedileri öğretir ve daha önemlisi bize, kediler hakkında inandırıldığımızdan daha ilginç gerçeklerin olduğunu gösterir.

Yazan: P. Aksoy

Kedimin cinsi tekirmi diye soran arkadaşlar bu kadar uzun bir makaleyi okuyacaklarmı bilinmez ama gayet net değilmi :)