https://www.sikayetvar.com/sikayet/detay/34160936

N&D yaş mamaları ile ilgili sorun yaşayan çok sayıda insan ve şikayet var. Bu markanın yaş mamaları belli ki bozuk. Artık kimseye N&D yaş mamasını tavsiye etmemek lazım. Daha önce N&D yaş mama alan ve deneyen varsa, konu altına yazabilir. Veya konuyu görmezden gelebilir. Konunun sonuna kadar gideceğim. Bu bozuk yaş mamaların hesabını Farmina N&D vermelidir. Standart açıklama tatmin edici değil. Kedilerinize bu mamadan vermeyiniz lütfen.

Yurt dışında Rusya'nın 2024 üretimle Sırbistan da üretilen RS-34-008 kodlu ürünlerin geri gönderildiği ve ithalatın durduğu yazıyor, kabul edilen arsenik seviyesinin üzerinde oranlar tespit edildiği için.
Sırbistan üretimi N&D kuru ve yaş mama alırken lütfen dikkatli olun. Durum ciddi. Üstelik sattığı ürünün arkasında bile durmayan bir firma bu.

Bu marka hakkında daha fazla araştırma yaptım ve evcil hayvan mamalarının çoğunu artık Sırbistan'daki üretim tesislerinde ürettiklerini öğrendim. İtalya'daki üretim tesislerinde üretilen partilerden insanlar genelde memnun olsa da Sırbistan'daki tesislerindeki partiler birçok evcil hayvanın hastalanmasına ve/veya yemeyi reddetmesine neden olmuş (evcil hayvan sahiplerinden birçok hikaye okudum).

Konuyu daha detaylı incelediğimde, 2023 ve 2024 yıllarına ait birkaç basın bülteni ve haber makalesi buldum. Bu makalelerde, düzenleyicilerin, Farmina'nın Sırbistan fabrikasında üretilen evcil hayvan mamalarının çeşitli ürün hatlarında arsenik kontaminasyonu tespit ettikleri belirtiliyordu.

Sırbistan'daki düzenleme/denetim eksikliği nedeniyle Farmina, kirlenmiş ürünleri hiçbir zaman geri çağırmadı ve anladığım kadarıyla ithalat yasakları yalnızca Rusya tarafından uygulandı. Dolayısıyla, Farmina'nın Sırbistan ürünlerinin ihracatı muhtemelen diğer tüm ülkelere hâlâ yayılıyor. Şirketin Sırbistan tesisindeki arsenik kirliliğini gidermek için ne gibi adımlar attığı da net değil.

Bu arada, Farmina'nın Sırbistan'dan gelen kuru kedi mamasıyla ilgili deneyimi olan kaç kişi var merak ediyorum. Bir süre önce kedilerinin bundan hastalandığını veya yemeyi reddettiğini söyleyen birkaç yorum okudum, ancak o zamandan beri kalitesinin iyileşip iyileşmediğini merak ediyorum.

Ürünlerinin arkasında durmayan Farmina N&Dye sert bir email atıp konuyu kendimce kapattım. Kedinizi seviyorsanız bu markanın bozuk ürünlerinden uzak durun. Amacım sizi bilgilendirmekti sadece. Fakat konuya, her yerde N&D tavsiye edenlerden bir kişi bile yazmadı.

Attığım email:

Sizce ben 1 kutu yaş mama ya da 80 TL'nin mi peşindeyim. Benim amacım insanları sizlerin o bozulmuş ürünlerinizi almamak için sosyal medyada bilinçlendirmek.
Neyi inceleyeceksiniz, ürünleriniz bozuk. Kabul edin.
Ne 1 kutu bozuk yaş mamanıza ihtiyacım var ne de ücret iadesine.

Mamayı çöpe attım ve fotoğraf çekmedim. Sadece kutunun fotoğrafını atıyorum size. Ne yapıyorsanız yapın. Daha da beni rahatsız etmeyin. Bozuk mamalarınızı da alın defolun gidin

Ben bir kere aldım cidden ağır kokuyodu kedim normalde yaş mama çok sever bunu pek yemek istemedi yedi ama sevmedi yani hemen öyle saldırmadı

İşte bunun sebebi Türkiye'ye gönderilen N&D mamaların sorunlu olan Sırbistan fabrikalarında üretilmesi.İtalya'da üretilenlerde sorun yok deniyor ama İtalya üretimi mamaları da Türkiye'ye göndermiyorlar. Sırbistan'daki üretim merkezleri belli ki gerekli hijyen ve denetimden yoksun.
Ayrıca Sırbistan üretimi N&D kuru mamalarda yüksek miktarda karaciğerden kaynaklı arsenik olduğunu da belirtelim. Bu kedileri zehirler.
Aynı şekilde Whiskas'ın da sahibi olan Mars grubuna satılan Orijen de şu anda ABD'de mahkemelik. Mamalarında yüksek miktarda zehirli arsenik bulunmuş. Orijen kullanan varsa izlenimlerini almak isteriz. Dolayısıyla mama almadan önce iyi araştırmak, şikayetleri okumak ve firmanın bu şikayetlere çözüm sunup sunmadığını incelemek lazım.

mars grubuna ait hiç bir mamayı almamalı boykottur

Nd farmina nın

Aynen N&D Farmina'ya ait. Orijen ise Mars grubuna satıldı. Bizde de sıklıkla tavsiye edilen bir mama olan Orijen'e kısaca dikkat çekmek istedim sadece. Orijen alıp kullanmadığım için, kesin bir şey diyemem ama ABD'de yüksek arsenikten dolayı Orijen mahkemelik. Mars grubuna satıldıktan sonra kalitesi düştü diyenler var.

1 kez aldım kaliteli saf et çok iyiydi biraz pahalı kedim çok sevdi

@karanehir35 Orijen'in ağır metal davası biraz daha uzun ve farklı bir konu. Kesin olarak bakarsak yeterli delile ulaşamadı, ki bu durumla bağlantılı hiçbir geri çağırılma/toplatılma olayı da yaşanmadı. Aşağıda buna ayrıca değinirim. Eğer resmiyete bakarsak, hem kronolojik sıraya uygun olması hem de ek bilgi olması için yazıyorum, Orijen kedi mamaları hakkında 2008 yılında sadece Avustralya'da yaşanan bir toplatma kararı var. Fakat sebebi tamamen farklı.

Orijen Geri Çağrılma Avustralya:

O dönemlerde Avustralya'nın kendi yasaları gereği, "ithal gelen" ve "taze et içeren" evcil hayvan mamalarına ülkeye girişte ışınlama işlemi uygulanıyordu. Kısacası mikrobakteriyel tehlikeleri azaltmak için kobalt 60 adını verdikleri bir gama ışını mamalardan geçiriliyormuş. Orijen de bu mamalara dahil, çünkü taze et içeriyor. Fakat Orijen Avustralya'da satılmaya başlayalı henüz daha 9 ay olmuşken ciddi hastalık şikayetleri gelmeye başlamış. Ölüm ve felç gibi vakalar dahil. Orijen de bunun üzerine detaylı bir araştırma yapıp belge yayınlamış: (PDF şeklinde paylaşıyorum, link açılmazsa kopyalayıp bakabilirsiniz)

https://www.petful.com/wp-content/uploads/2020/06/Orijen_Australia_Consumer_Release.pdf

• Paylaştıkları bu belgede: "Bu durumun yalnızca Avustralya'da geçerli olduğu, Avustralya dışındaki ülkelerde hiçbir vakaya rastlanılmadığı" yazıyor.

• Ve ne tesadüftür ki yazının devamında: "Orijen'i tedarik ettiğimiz 50 ülke arasında, Orijen kedi mamalarına IŞINLAMA İŞLEMİ uygulamasını zorunlu kılan tek ülke Avustralya'dır." da yazıyor.

Yani aslında Orijen'e göre, Avustralya'nın yasaları gereği yaptığı bu ışınlama işlemi sanıldığı kadar masum değildi, aksine sorunun asıl kaynağı zaten buydu. Yaptıkları araştırmalarda; mamalara minimimda 50 kGY ışınlama yaptıkları, bazı Orijen mamalara ise 61 kGY seviyesine kadar ışınlama işlemi yaptıklarını tespit etmişler. Her iki durumda da bu değerler fazla. Sonuçta yaptıkları gama ışınlaması (gamma irradyasyon) yöntemi, adı üstünde gıdayı bir miktar radyasyona maruz bırakıyor. Belgede bunun hakkında testler de mevcut. Işınlama yapılan mamaların vitamin değerlerinde (özellikle A vitamini) %77'ye varan oranlarda düşüş yaşandığı gözlemlenmiş. Işınlanma seviyesi arttıkça da, bu oran paralel bir şekilde artış göstermiş. Ayrıca ışınlama, mamanın besin değerlerini bozarak, serbest radikallerin salınımına yol açıyor, ve bu da toksik bir etki yaratıyor diye yazılmış. Ek olarak; yapılan ışınlamanın etkisinin, ürün içeriğine göre değişkenlik gösterdiği, dolayısıyla Avustralya tarafının bu konuyu daha detaylı gözden geçirmesi gerektiği tavsiye niteliğinde sunulmuş.

(Peki sonucunda ne oldu derseniz):
Orijen, kendi isteğiyle mamalarını Avustralya'dan toplattı ve bu ışınlama uygulaması değişene kadar Avustralya'ya ürün satmayacaklarını duyurdu. Avustralya tarafı ise ortaya çıkan bu iddialar üzerine ışınlama uygulamasını yeniden gözden geçirdi. Ve bu olaydan bir yıl sonra, 2009 yılında olması lazım, kedi maması ithalatında ışınlama seçeneği kaldırıldı. Yani burada benim gördüğüm, olay sanki başlangıçta Orijen'in üstüne kalmış. Durum bundan ibaretse, asıl sebebiyet kaynağı kendileri olmamalarına rağmen Orijen'in geri çağrılma geçmişine yansımış gibi duruyor. Ne var ki zaten Avustralya da, yaptırdığı testler ve araştırmalar sonucunda bunun farkına varmış ve bu uygulamayı kaldırmış.

Ek kaynaklar:

https://www.pawdiet.com/pet-food-recall/orijen-recall-history/

https://www.aph.gov.au/Parliamentary_Business/Committees/Senate/Rural_and_Regional_Affairs_and_Transport/SafetyofPetFood/Report/c02

https://cats.com/orijen-cat-food-review

Orijen Acana Ağır Metal Olayı:

Orijen ve hatta Acana'nın ağır metal içermesi konusuna gelirsek, bu olay zaten çok öncesinden beri başlamıştı. Davalar ilk önce 2017-2018 yılları arasında açıldı. Mars Petcare ise, Orijen ve Acana grubunu 2023 yılında bünyesine kattı. Yani durumun onlarla pek alakası yok.

Bu ağır metal olayını araştırdığımda gördüklerimi söyleyeyim. Olayın başı 2017 yılında "Clean Label Project" adlı bağımsız bir kuruluşun, Acana ve Orijen'in balıklı mamalarına verdiği puanlamayla başlıyor. Mesela Orijen'in Six Fish mamasına kendilerince Ağır Metaller (Arsenik, Kadmiyum, Kurşun ve Cıva) kategorisinde 5 üzerinden 1 yıldız vermişler. Yani yüksek miktarda ağır metal içerdiğini ima etmişler. Hatta Clean Label Project yaptıkları arsenik ölçüm değerini paylaşmış.

Ancak burada şöyle bir şey var ki, neye göre yüksek kabul edildiğini tam olarak izah etmiyorlar. Yani kesin kabul gören bir referans noktası, kıstas değeri belirtmemişler. İkincisi, ayrıntılı ham laboratuvar verilerini paylaşmamışlar. Örneğin; hangi ürün partisinin, nerede hangi yöntemle test edildiğini ve buna ek olarak organik/inorganik olmak üzere hangi arsenik türünün ele alındığı gibi veriler, hem ilgili firmaya hem de kamuoyuna tam olarak açıklanmamış. Sadece kendilerince bir yıldız değerlendirme sistemi ve özetinden bir bilgi paylaşımı yapmışlar o kadar. Anlayacağınız detaylar eksik. Bunun hakkında bazı haber sayfaları "Clean Label Project ham verileri paylaşmadı" şeklinde de haber girmiş.

Ayrıyeten başka bir konu daha var ki, o da bu kuruluşun ne kadar güvenli, tarafsız ya da şeffaf olduğu ile alakalı. Dog Food Advisor, Whole Dog Journal ve Forbes gibi kaynaklar, Clean Label Project'in diğer konularda yaptığı değerlendirme çalışmalarının "tartışmalı" olduğunu, "korkutma" taktikleri ve düpedüz "kötü bilim" kullandığını belirtmiş. Mesela Purina'ya ait Alpo köpek mamasına kendi değerlendirmelerinde 5 yıldız vermişler, ki bu da Purina'nın alt segment market mamalarından biri. Kaynağı belirsiz et ürünleri, bitkisel türevler içeriyor. Neye göre 5 yıldız verildi, ya da bu 5 yıldıza ne gibi bir anlam yüklemeliyiz tamamen yoruma açık. Purina'ya taraflı olup olmadığı da tartışmaya açık olabilir.

Peki bunu niye anlattım? Çünkü ileriki yıllarda açılacak ağır metal davalarının öncülü bu. O yıllarda Acana-Orijen kullanıp evcil hayvanına yaramayan, memnun kalmayan ya da herhangi bir sebepten ötürü sorun yaşayan kim varsa; bu ağır metal olayına atıf yaparak olayı bunun üzerine yıkmaya çalıştı. Clean Label Project'in yaptığı bu açıklama ile, konuyla alakası olmayan şikayetleri bile insanlar bir şekilde ağır metal içermesine bağlamaya çalışıyordu. Yani kedimde, köpeğimde bir şikayete sebep oldu o halde ağır metal içermesi yüzündendir diye bir algı oluştu. Hal böyle olunca en sonunda ağır metal konusunda toplu bir dava açıldı. Acana ve Orijen'in üreticisi Champion Petfood ise, açılan tüm bu davaları eleştirip, iddiaların "temelsiz ve verilerin yanlış yorumlanmasına dayalı" olduğunu söyledi. Yakın bir zamanda da duruma açıklık getirmek için bir belge yayınlayacaklarını söylediler. Nihayetinde "White Paper: Heavy Metals and Pet Food" adını verdikleri bu belge 2017 Mayıs ayında yayınlandı: (PDF şeklinde paylaşıyorum, link açılmazsa kopyalayıp bakabilirsiniz)

https://www.petful.com/wp-content/uploads/2020/05/Champion-Petfoods-White-Paper-Heavy-Metals.pdf

• Paylaştıkları bu belgede ağır metal konusuna iyice değinmişler. Mamaları Analitik Topluluklar Birliği'nin (AOAC) resmi analiz yöntemlerini kullanarak test etmişler. Ve ölçüm yaptıkları bu değerleri NRC ve FDA'nın ortak olarak belirleyip gördüğü maksimum tolerans değerleri üzerinden karşılaştırmışlar.

• Belgede tablosu var ama yine de yazayım. Champion Petfood; Acana ve Orijen kedi mamalarındaki ortalama 1,36 mg/kg arsenik miktarının, 12,50 mg/kg olan maksimum tolere edilebilir sınırın çok altında olduğunu; ortalama 0,09 mg/kg kadmiyum miktarının, 10,00 mg/kg olan sınırın çok altında olduğunu; ortalama 0,17 mg/kg kurşun miktarının, 10,00 mg/kg olan sınırın çok altında olduğunu; ve son olarak ise ortalama 0,03 mg/kg cıva miktarının da 0,27 mg/kg olan sınırın çok altında olduğunu belirtmiş.

• Yazının devamında ise: "ORIJEN ve ACANA'daki tüm ağır metaller doğal kaynaklardan gelmektedir, yapay ya da endüstriyel kaynaklardan gelmemektedir." yazıyor. Örneğin arseniğin özellikle deniz ürünlerinde fazlaca bulunduğundan bahsedilmiş. Bu arseniğin büyük bir kısmı da daha az toksik olan organik arsenikten gelmekte. Kaldı ki Champion Petfood'un, hatta sektördeki Pet Food Industry'nin de söylediği gibi, bu metalleri içermeyen bir mama bulmak imkansız. İster istemez doğadan bu metaller geliyor zaten. Hadi Champion Petfood ele almış bize bu değerleri paylaşmış, ancak piyasada bir sürü mama var, ve onlarda bu değerleri bilemiyoruz bile. Hatta bizim tükettiğimiz gıdalarda da bu geçerli. Mesela günümüzde denizler ve çevre kirlendikçe, bu bizim yediğimiz besinlere de geçiyor. Denizden tuttuğun balığa da ister istemez geçiyor. Civa en iyi örneklerden biri. Yani doğada bu metaller halihazırda bulunmakta. Tamamen kaçınmak imkansız, iz element olarak illaki bulunuyor. Önemli olan bu metallerin güvenli sınırda olup olmadığı. Ki belgenin sonunda da yeniden tekrar edildiği gibi: "ORIJEN ve ACANA'daki tüm ağır metal sonuçları, NRC ve FDA tarafından belirlenen maksimum tolere edilebilir limitlerin oldukça altındadır." yazıyor.

(Peki davanın sonucu ne oldu derseniz):
2019 yılında bir federal mahkeme, Wisconsin'deki benzer bir davada Champion Petfoods'u ve paylaştıkları belgeleri haklı gördü. Dava Champion Petfood lehine sonuçlandırıldı. Böylece benzer iddialar da düşürüldü. Yani yukarıda dediğimiz gibi, mahkeme de aynı şekilde; eser miktarda doğal olarak oluşan ağır metaller nedeniyle bir üreticinin sorumlu tutulamayacağına hükmetti. Hatta devamında herkesin doğal olarak ağır metaller içeren ürünlere karşı bir dava açabilmesi durumunda, o zaman "tüketicilerin tipik bir marketteki neredeyse her ürünün üreticisine dava açması gerekirdi" demiş. 2022 ve 2023 yıllarına gelindiğinde ise benzer karar diğer mahkemeler tarafından da onanmış. Yani sonuç olarak, ağır metal davası büyük ölçüde son bulmuş gibi duruyor. Hala devam eden küçük/alt davalar olabilir, ya da gözden kaçırdıklarım olabilir; orada hukuk sistemi biraz daha farklı işlemekte. Ancak temeli son buldu diyebiliriz. Kısacası Champion Petfood hukuken davayı kazandı. Davacılar da, belirttikleri gibi yüksek seviyede ağır metal içerme iddialarını kanıtlayamadı, bu konu hakkında yeterince karşı belge sunamadılar.

Son olarak şunu tekrar söyleyeyim, mahkeme Orijen ağır metal içermiyor demiyor bakın. Zaten konuştuk, bu metaller doğada kaçınılmaz bir şekilde, her yerde, her besinde illaki var. Sorun bu değil. Burada mahkeme, "tolerans sınırını aşan, fazla ve yüksek" miktarda ağır metal içeriyor iddialarını düşürdü. Mahkeme belgelerinde, "Orijen'in ağır metaller içerdiği tartışmasız olmakla birlikte, davacı, içindeki ağır metal yoğunluklarının aşırı yüksek veya tehlikeli olup olmadığı konusunda, mahkemeyi ikna edecek yeterli ve geçerli kanıt sunamamıştır." yazıyor. Zaten Champion Petfood da kendi yayınladığı belgede buna değinmişti, ve güvenli sınırlarda olduğunu belirtmişti. Elimden geldiğince yazmaya çalıştım. Eğerki eksik, hatalı veya gözden kaçırdığım noktalar varsa söyleyebilirsiniz, ben araştırıp gördüklerimi söyledim :)

Ek Kaynaklar:

https://www.petful.com/food/orijen-lawsuit-2018/

https://natlawreview.com/article/summary-judgment-champion-petfoods-affirmed-heavy-metals-class-action-lawsuit

https://www.petfoodindustry.com/pet-food-market/article/15465454/heavy-metal-lawsuit-against-champion-petfoods-dismissed

https://www.orijenpetfoods.com/en-US/orijen-why-faq.html

https://www.casemine.com/judgement/us/6481595087375a178d3465a7

https://www.jdsupra.com/legalnews/top-dog-champion-petfoods-wins-8381360/

Bu arada evet dediğim gibi, PDF linklerine basınca dosya inmiyor. Sanıyorum ki Petlebi'den kaynaklı. Fakat PDF linklerinin üzerine basılı tutup, yeni sekmede aç derseniz dosya iniyor. En azından bende çalıştı. İncelemek isteyenler bu şekilde bakabilir.

@Poncimin
Detaylı bilgiler için teşekkür ederim. Böylece Orijen kullanan ya da kullanacak olanların da aklında soru işareti kalmamış oldu.